Shoganai

'Shoganai' (しょうがない) betekent zoiets als: 'er is niets aan te doen'. Het is een zeer fatalistische uitdrukking. 'C'est la vie', 'zo is het nu eenmaal'. Het is een uitdrukking die in Japan heel vaak gebruikt wordt. Bovendien is het een beetje nonchalant omdat je het bijna al schouderophalend kunt zeggen. Dat de defensieminister, Fumio Kyuma, verkozen als parlementslid in het kiesdistrict Nagasaki, dit weekend de uitdrukking gebruikt heeft om de verschrikkingen van de atoomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki weg te wuiven, is op algemene verbijstering onthaald.

Niet alleen de overlevenden en de nabestaanden van de meer dan 300.000 atoomslachtoffers zijn woedend, maar heel Japan staat op stelten. Zaterdag beweerde de minister dat hij verkeerd begrepen was. Zondag heeft hij zich verontschuldigd. Maandag heeft premier Abe de storm proberen te luwen door zijn minister openlijk te berispen. Maar het protest bleef luider groeien. Vandaag, dinsdag, heeft Kyuma ontslag genomen. "Te laat", zegt de bevolking. Met minder dan een maand te gaan voor de senaatsverkiezingen, zit de vrees er diep in bij de regeringspartij LDP - al 50 jaar bijna ononderbroken aan de macht - dat de bevolking voor een keer zelf geen 'shoganai-fatalistische' houding gaat aannemen tegenover de door schandalen geplaagde politieke machthebbers.

Opm: toch even aan toevoegen dat de uitspraken van de defensieminister gewoon mainstream zijn in de Verenigde Staten. Fumio Kyuma heeft in feite beweerd dat de atoombommen bedoeld waren om de oorlog sneller te beëindigen en om de Russen uit Japan te houden. Immers, zelfs na de formele overgave van Japan op 15 augustus 1945 heeft Rusland nog tot begin september territorium (de Koerilen) afgepakt van Japan. Zonder de atoombommen, is het aannemelijk dat de Russen Hokkaido zouden bezet hebben. Een ijzeren gordijn in Japan, het behoorde bijna tot de mogelijkheden (een goed boek over de problematiek: Racing The Enemy. Stalin, Truman, and the Surrender of Japan van Tsuyoshi Hasegawa).

Het gebruik van de atoombommen rationaliseren is in Japan een taboe-onderwerp. Maar vooral ook de wijze waarop de minister het onder woorden heeft gebracht, heeft kwaad bloed gezegd. 'Shoganai' was in deze context schokkend voor het publiek. Dat ene woord was de druppel die de emmer deed overlopen.

(Origineel: in De Standaard expat-blog gepost)