De Japanse premier Shinzo Abe onderneemt momenteel een marathonreis doorheen verschillende Europese landen: Groot-Brittannië, Duitsland, België, de EU, Frankrijk en de NAVO staan tussen 9 en 12 januari op het programma. Vandaag (donderdag) ontmoet Abe Verhofstadt.
Dat Abe nu Europa aandoet is betekenisvol. Het was gebruikelijk dat kersverse premiers Washington uitkozen als eerste bestemming. Niet deze keer. Abe was onmiddellijk na zijn verkiezing al in China en Zuid-Korea. En nu is Europa aan de beurt. Washington zal moeten wachten tot deze lente.
De Europareis toont duidelijk aan dat de Japanse regering vastbesloten is om een actievere rol te vervullen op het wereldtoneel. De relaties met de VS blijven natuurlijk de centrale sokkel van het Japanse buitenlandse beleid, maar tegelijkertijd wil Japan zich niet langer uitsluitend focussen op de Verenigde Staten. Japan zoekt nieuwe vrienden.
Nationalist Abe wil een fier Japan. Een stap in die richting is om het Japanse leger meer slagkracht te geven. Volgens de naoorlogse grondwet heeft Japan officieel geen leger, maar toch is deze week het 'Defensieagentschap' omgevormd tot een heus 'Ministerie van Defensie'. De militairen worden nog altijd 'Zelfverdedigingstroepen' genoemd, maar er zijn plannen om de grondwet te wijzigen en alzo het bestaan van de Japanse militairen niet langer als een fictie te behandelen. Sommigen beweren dat Japan van zijn pacifistische traditie afwil, maar dat is volgens mij wat overdreven. De meerderheid van de Japanse bevolking stemt in met een leger, maar dan wel een 'pacifistisch' leger.
Wat de regering nu vooral wil, is de Japanse militairen vaker uitsturen voor overzeese vredesoperaties en de Japanse troepen in dit kader meer speelruimte te geven. En dat is nodig want de Japanse militairen mogen nu geen enkele gevechtsrol vervullen. Het toch absurd dat Japanse blauwhelmen lijdzaam moeten toezien als coalitiegenoot-blauwhelmen naast hen aangevallen worden en pas mogen terugschieten als de Japanse soldaten zelf rechtstreeks aangevallen worden.
Japan is het beu om behandeld te worden als een politieke dwerg. Japan wil met Europa meer dan keuvelen over economische relaties vanonder de veilige Amerikaanse paraplu. Japan wil voortaan Europa ook zien als een strategische bondgenoot met overeenstemmende politieke belangen.
Het is dus logisch dat Abe tijdens zijn rondreis vooral hamert op de Noord-Koreaanse crisis. Het is belangrijk voor Japan dat heel de wereld eensgezind het dreigende Noord-Korea de weg verspert. Daarenboven wil Abe ook de ontvoeringen door Noord-Korea van Japanse onderdanen in de jaren 70 en 80 onder de aandacht brengen. Het is een trieste kwestie die te weinig gekend is in Europa.
En natuurlijk, Japan wil zijn Europese gesprekpartners ook onrechtstreeks duidelijk maken dat ze zich minder moeten blindstaren op China. Europese bedrijfsleiders dromen misschien van enorme Chinese markten, maar het is niet al goud dat blinkt. Japan is nog altijd de tweede belangrijkste economie ter wereld. China is geen vrij land en dat wordt gemakshalve maar al te vaak vergeten.
Dat is de betekenis van Abe's Europareis. Maar ik weet niet of het zo begrepen wordt in Europa: Vandaag las ik een artikeltje waarin stond dat de Europese kranten nogal sarcastisch doen over het bezoek.
(Origineel: in De Standaard expat-blog gepost)
